Als ik ergens enthousiast over ben, dan is het wel het werken met startbuttons in paardentraining. Voor mij is een startbutton het communicatiemiddel bij uitstek waarmee je jouw paard echt een stem geeft in de training. En dat is voor mij van wezenlijk belang. Zoals bekend werk ik veel met paarden met learned helplessness (aangeleerde hulpeloosheid). En bij hen is hun stem, hun inbreng en hun manier van uiting geven ontnomen. Ik merk keer op keer dat het werken met startbuttons in paardentraining hen helpt zich weer te openen, waardoor ze weer paard kunnen worden, waardoor ze zich gehoord voelen en waardoor er weer echt contact mogelijk is. Maar ik gebruik de startbuttons niet alleen bij dit type paard. Ik gebruik het vrijwel in al mijn trainingen van paarden, van de basisgedagingen tot aan het beleren aan toe.
Wat is een startbutton / hoe werkt een startbutton
Een startbutton is iets waarmee het paard kan aangeven dat hij ergens klaar voor is. Een praktisch voorbeeld rondom het zadelmak maken van een jong paard, waarin je hem eerst laat wennen aan een dekje op zijn rug:
- Ik plaats het paard voor de zogenaamde startbutton (wat het is, leg ik zo uit).
- Ik wacht tot hij de startbutton aanraakt.
- Ik leg het dekje op zijn rug.
- Ik click.
- Ik haal het dekje eraf.
- Ik geef de beloning.
Hiermee heeft het paard het dus zelf in de hand of het dekje wel of niet op zijn rug gaat. Dit maakt het zo’n fijn attribuut en hiermee weet je zeker dat je niet over de grens van je paard gaat. En dat is van enorm groot belang zowel voor zijn welzijn als voor de algemene veiligheid.
Verhogen van veiligheid door het werken met startbuttons in paardentraining
Paarden zijn natuurlijk enorm sterke dieren met een sterke vluchtrespons. Bij paarden is het zogenaamde ANGST-systeem vrij sterk ontwikkeld in de hersenen. Wanneer je in de omgang met je paard over een grens gaat, zijn grens niet respecteert, je zin doordrijft of niet adequaat reageert wanneer jouw paard aangeeft dat iets niet goed voelt, dan loop je risico dat jullie veiligheid in het geding komt. En zoals we weten, staat het omgaan met paarden hoog in allerlei risicoanalyses. Veruit de meeste ongelukken van mensen rondom paarden komt door het niet adequaat (willen) reageren van signalen van onrust of ongemak in het paard. Maak je dan in de training van je paard gebruik van een startbutton, dan verzeker je jezelf ermee dat je niet over een grens gaat van je paard en dat je niet iets van hem vraagt waar hij niet aan toe is. Dit verhoogt de veiligheid zo enorm. Ik zou niet anders meer willen. En daarnaast, het werken met startbuttons in paardentraining is ook nog eens ontzettend leuk! Het is keer op keer zo gaaf te merken hoe paarden openen, blij worden en actief gaan meedenken als ze merken dat ze een stem hebben in de training.
Enkele vragen die ik vaak krijg over het werken met startbuttons in paardentraining
- Wat kun je aanleren met een startbutton / wanneer gebruik je het?
Ik denk eigenlijk dat ik het overal wel kan inzetten. Een paar voorbeelden uit de praktijk. Ik gebruik startbuttons standaard in het beleerproces van paarden. Omdat je hiermee natuurlijk de veiligheid vergroot, maar ook omdat het van je paard verlangt dat hij volledig bewust is met dit proces, Beleren is natuurlijk best nogal wat voor een paard. Het vraagt behoorlijk wat. Wanneer het paard er niet 100% bij is, kun je wederom onveilige situaties krijgen.
Ik gebruik het verder bijvoorbeeld ook bij paarden die angst hebben voor een bepaalde handeling, bijvoorbeeld de dierenarts en een injectie. Of de handelingen van de hoefsmid. Ik heb gewerkt met paarden die volledig onhoudbaar werden als ze een dierenarts of een hoefsmid het terrein op zagen/hoorden komen. Door middel van de inzet van de startbutton zijn ook deze paarden zover gekomen dat ze kunnen aangeven wanneer ze klaar zijn voor de injectie, of klaar zijn om een hoef opgetild te krijgen. In het licht daarvan deel ik graag een video van een klant van mij. Haar paard lijdt aan behoorlijke hoefbevangenheid waardoor ze zelf regelmatig de hoeven zelf moet bijhouden. Haar paard vond dit erg vervelend en ging altijd steigeren. Nu, door een enkele les al, is Iris in staat om haar paard de regie te laten houden. Hiermee voorkomt ze gevechten, en krijg je een meewerkend paard die voelt dat er naar haar geluisterd wordt. En op basis daarvan ook meewerkend is! Een supermooi voorbeeld van de kracht van startbuttons!
En, zoals ik dit artikel al begon, ik gebruik het standaard bij de paarden met learned helplessness. In tal van handelingen. Eigenlijk gewoon om hen weer het gevoel van regie en inspraak terug te geven. Deze paarden bloeien zo ontzettend op wanneer ze merken dat hun stem gehoord en gerespecteerd wordt.
- Hoe leer je een startbutton aan?
Ik leer de startbutton aan met een handeling die voor het paard bekend is, en simpel is om te doen. Bij een paard dat nog geen startbutton kent, begin ik dus niet direct met het uitdagende gedrag waar ik hem voor wil inzetten. Bijvoorbeeld, jouw paard is helemaal oke met het optillen van hoeven. Dan zet je jouw startbutton voor hem neer en wacht je tot hij hem zelf aanraakt. De meeste paarden zijn nieuwsgierig en zullen dat wel doen, zeker als ze al bekend zijn met targettraining. Raakt hij hem niet aan, dan kun je hem een beetje vragen het aan te raken. In het aanleren is dat nog goed, maar zodra hij de startbutton kent vraag je het juist niet meer. Immers, juist het eigen initiatief van het paard maakt het werken van startbuttons in paardentraining zo effectief. Zodra hij hem aangeraakt heeft, pak je zijn hoef op, click je, zet je de hoef weer neer en beloon je hem. Dit herhaal je een paar keer, tot je merkt dat hij de startbutton actief en bewust zelf aanraakt. Zodra dat gebeurt is de startbutton aangeleerd. Jouw paard heeft geleerd dat hij, door het aanraken van de startbutton zelf invloed heeft op wat er gebeurt.
- Wat gebruik je als een startbutton?
Je kunt alles gebruiken wat je niet in je dagelijkse handelingen of trainingen gebruikt. Iets dat specifiek voor dit doel gebruikt gaat worden. Ik zelf gebruik een oude targetstick die we nooit gebruiken als targetstick in een pion gesproken. Een klant van mij gebruikt een stok met een tennisbal erop. Een andere klant maakt gebruik van een fles aan een touwtje dat aan het hek gebonden wordt, Het moet iets zijn dat anders is, dat het paard makkelijk kan aanraken, en wat voor jou makkelijk is om te verplaatsen.
- Maar het paard zal toch altijd wel de startbutton aanraken omdat hij weet dat hij er een beloning voor krijgt?
Dat zou je inderdaad denken, maar dit is niet het geval. Wanneer paarden er niet aan toe zijn, het te spannend vinden of de handeling echt niet willen, dan zullen ze de startbutton niet meer aanraken. Ze zullen er dan gewoon bij weg lopen.
- Maar wat nou als je paard de startbutton niet aanraakt?
Dit kan inderdaad voor veel mensen pittig zijn. Wij zijn opgegroeid met het idee dat wij de baas moeten zijn over ons paard, dat hij moet doen wat wij zeggen en dat wij ‘hem niet moeten laten winnen’. Maar bedenk je eens wat het zou betekenen voor jullie onderlinge band en zijn gevoel van eigenwaarde wanneer je paard merkt dat zijn stem gerespecteerd wordt? De meeste paarden zullen bijna altijd ‘ja’ zeggen op wat wij van hen vragen, mits het eerlijk en ethisch is. Gewoon omdat ze dat fijn vinden. Paarden vinden het fijn om met ons te zijn, niet alleen om het snoep, maar ook, en juist, door het gezamenlijke plezier dat een training is. Maar wanneer hij dan een keer ‘nee’ zegt, dan is het aan ons om dat te respecteren. En te vertrouwen op het proces. En weet dat een ‘nee’ geen einde van de conversatie is, het is onderdeel van een dialoog. De kans is groot dat de ‘nee’ een ‘ja’ wordt de volgende keer. Dus wanneer een paard niet de startbutton aanraakt ga ik eerst even iets anders doen, wat bekend en leuk is voor het paard en probeer ik het later in de training nogmaals. Raakt hij nog steeds niet aan, dan probeer ik het een andere dag, Raakt hij hem dan nog niet aan, dan is blijkbaar de stap te groot, te uitdagend of te veel voor het paard. Dan is het zaak de stapjes kleiner te maken en op zo’n manier ook bij jullie doel te komen.
- Heb je de startbutton dan voor altijd nodig bij elke stap?
De startbutton gebruik ik alleen in de aanleerfase. Wanneer je paard helemaal vertrouwd is met de nieuwe handeling, dan zet je hem niet meer in voor die betreffende handeling. Zoals in mijn eerste voorbeeld van het beleren. Eerst gaat het om het dekje, maar al snel is het aanraken van de startbutton hier niet meer voor nodig, dan is het paard er helemaal oke mee. Dan gaat het aanraken van de startbutton juist staan voor het opleggen van het zadel en / of het aansingelen.
Zelf ervaren hoe tof het werken met startbuttons in paardentraining is?
Super leuk! Je kan je paard geen groter plezier doen! Ik help jullie er graag mee! Neem gerust vrijblijvend contact op om te bespreken waar jullie aan zouden willen werken. Ik kan je, als Connection Training coach, helpen een concreet plan te maken waarmee jullie in no-time aan de slag zijn met deze fijne methode.